Uniek gezondheidscentrum in Lunetten
In 1975 startte een aantal idealistische hulpverleners met de initiatiefgroep gezondheidscentrum Lunetten. De oprichters hadden toen al een wijkgezondheidscentrum voor ogen dat uitging van een holistisch mensbeeld: samenhang, samenwerking, bundelen deskundigheid en patiënten zelf verantwoordelijk houden. In die tijd een nieuw concept, waar huisartsen intensief samenwerkten met apotheker, tandarts, fysiotherapeut en thuiszorg. De artsen wilden principieel geen directe koppeling tussen hun inzet voor de patiëntenzorg en de hoogte van de omzet. Dat kon mogelijk een foute prikkeling geven. Daarom waren hulpverleners vanaf het begin in loondienst van het wijkgezondheidscentrum. Lunetten was een toevallige keuze, omdat daar nieuwbouw werd gepland.
Vanaf het begin konden patiënten in het gezondheidscentrum hun eigen huisarts kiezen en kwam je als patiënt ook daadwerkelijk op afspraak bij die dokter. Dit vinden we nu heel gewoon, in die tijd was het heel bijzonder.
Eind 2012 praten we met Hans Kersten, huisarts in het wijkgezondheidscentrum en vanaf het begin betrokken, en Trudy van den Berg (directeur) over de voornemens van toen en wat zij daar nu nog van terugzien.
Terugkijkend constateert Hans Kersten dat de intrinsieke motivatie om te pionieren en de wil van professionals om samen te werken, veel goeds heeft opgeleverd. Andere zorgverleners zijn welkom in het gezondheidscentrum op voorwaarde dat ze bereid zijn om samen te werken.
De bestuurlijke bewonersparticipatie heeft vanaf het begin hoog in het vaandel gestaan, maar is een beetje doodgebloed. De ideeën die de pioniers hadden, bleken in de praktijk niet altijd te werken.
Trudy van den Berg is niet alleen directeur van het wijkgezondheidscentrum in Lunetten, maar ook van een aantal andere gezondheidscentra die samen de Stichting Gezondheidscentra Utrecht (SGU) vormen. Zij ziet dat elk gezondheidscentrum zijn eigen karakter heeft door de wijkgerichte focus. In Lunetten zijn bijvoorbeeld veel HAT-woningen. En door het toewijzingsbeleid van de gemeente heeft de bevolkingssamenstelling van Lunetten een specifiek karakter, met relatief veel psychiatrische patiënten. Daarnaast heeft Lunetten een heel diverse samenstelling met, naast relatief veel alleenstaanden, ook zowel jonge en wat oudere gezinnen.
Blik vooruit
Het wijkgezondheidscentrum barst momenteel uit zijn voegen. Dat komt doordat het aantal patiënten nog geleidelijk aan groeit, maar ook door uitbreiding van het zorgaanbod met praktijkondersteuners, 1e lijn ggz, speciale programma’s rondom bepaalde ziekten zoals diabetes. Ook de integrale zorg in nauwe samenwerking met welzijn, de decentralisatie naar de Wmo, de grotere aandacht voor mantelzorg en de wijkgerichte dichtbij-zorg, was bij de start van het centrum, 35 jaar geleden, niet voorzien. Het uitbouwen van bijvoorbeeld fysiotherapie naar fitness en programma’s voor gezond bewegen is nieuw. Dat dit onderdak heeft gevonden in de Musketon maakt het ook goed zichtbaar in de wijk. Tegelijk biedt het mogelijkheden om bepaalde delen van de 2e lijnszorg naar de 1e lijn te halen. Zo komt meer en bredere zorg voor bewoners dichtbij beschikbaar. Een voorbeeld hiervan is de zorg voor COPD-patiënten. De zorg en controle zijn niet langer bij de longarts, maar gewoon in het centrum in combinatie met fitness en buddycontacten met wijkgenoten.
Hans en Trudy vinden dat deze ontwikkelingen dicht liggen bij de beginideeën van het centrum.
Dromen zijn er ook. Wat zouden ze graag zien dat ook de wijkverpleging ook in samenwerking met het gezondheidscentrum wordt uitgebouwd en dat er meer levensloopbestendige huisvesting in Lunetten beschikbaar komt. Het schrijnende voorbeeld van een ouder echtpaar dat in de laatste levensmaanden van de man door het ontbreken van de juiste thuiszorg, van elkaar gescheiden wordt, is sprekend. Ook hopen ze dat de huisvesting voor ouderen zal verbeteren en dat levensloopbestendig wonen in Lunetten met het juiste aanbod voor verpleging, welzijn en ouderenparticipatie realiteit wordt.
